3. Slaap en je gezondheid

Leptine/ghreline
Twee hormonen in je lichaam spelen een belangrijke rol bij het beheersen van de eetlust en verzadiging: ghreline en leptine. Ghreline stimuleert de eetlust. Leptine daarentegen onderdrukt je eetlust. Bij goed functionerende hersenen wordt met behulp van deze twee hormonen je hongergevoel gereguleerd. Maar onderzoek heeft aangetoond dat slaaptekort dit proces behoorlijk in de war kan schoppen: je hebt meer eetlust en gaat vaak meer eten als je weinig slaapt en dus meer ghreline en minder leptine hebt. Dit kan leiden tot overgewicht.

Ghreline (in de volksmond ook het hongerhormoon) is een hormoon dat vooral afgescheiden wordt door de maagwand. Normaal neemt je hoeveelheid ghreline toe voordat je gaat eten en neemt het daarna af. Ghreline wekt eetlust op, het zet dus aan tot eten. Slaapgebrek kan leiden tot een hogere calorie-inname doordat je ghreline-niveau is toegenomen.

Leptine (in de volksmond ook het verzadigingshormoon) wordt door vetweefsel gemaakt en in de bloedsomloop gebracht. Hierdoor weten je hersenen wanneer je genoeg hebt gegeten zodat je minder gaat eten of stopt met eten. Tijdens je slaap gaat het niveau van leptine in je bloed omhoog. Hierdoor weten je hersenen dat er voor dat moment genoeg energie in je lichaam is en dat er geen noodzaak is om het gevoel van honger te activeren. Als je niet genoeg slaap krijgt, sta je op met minder leptine in je bloed waardoor je hersenen denken dat je niet genoeg energie hebt. Je hersenen geven dan een signaal af (op basis van een laag leptine-niveau) dat je honger hebt. De daling van leptine door slaaptekort kan resulteren in een constant gevoel van honger.

Cortisol en adrenaline
De relatie tussen slecht slapen en overgewicht kan ook te maken hebben met stresshormonen die je lichaam produceert. Veel mensen slapen te weinig of kwalitatief niet goed. Vermoeidheid en een slaaptekort kunnen stress veroorzaken: het kan bijdragen aan het verhogen van de stresshormonen cortisol en (nor)adrenaline. Deze hormonen spelen een rol in de suikerhuishouding, die door de stresshormonen verstoord kan raken. Bovendien kunnen deze stresshormonen zorgen voor meer vetopslag in je buik. Of voor meer eetlust, waardoor je meer gaat eten. Eten kan tijdelijk een oppeppend effect hebben, maar dat effect houdt niet aan. Je blijft overdag eten om je beter te voelen, wat uiteindelijk kan leiden tot overgewicht.