Een Nierziekte als Topsport

De sportzomer met het EK voetbal, de Tour de France en de Olympische Spelen zit er weer op. Onze atleten hebben alles gegeven na maanden of zelfs jaren van strakke trainingsschema’s, strenge diëten, genoeg uren slapen en een seizoen vol wedstrijden. Álles om te pieken als het ertoe doet. En wat hebben we mooie hoogtepunten gezien. Maar ook waren er diepe dalen, lang niet alles liep zoals gepland. Denk aan de rode kaart van voetballer Matthijs de Ligt, de coronabesmettingen in het Olympisch dorp, en de plankjesgate van Matthieu van der Poel op de mountainbike. Nog vaak zullen die tegenslagen bij hen door het hoofd spoken en zorgen voor stress, boosheid en verdriet. In korte tijd zal een sporter die emoties en teleurstellingen moeten omzetten in motivatie die nodig is om weer gedisciplineerd het nieuwe seizoen te starten.

Ik (Katja) begeleid sporters als sportpsycholoog en werk via Beterschappen en de Universiteit Leiden met nierpatiënten. Ik ben vast niet de eerste die het managen van een nierziekte vergelijkt met topsport. Natuurlijk, je kiest niet voor een nierziekte, dat is een zeer belangrijk verschil. Maar hoe je ermee omgaat lijkt wél op wat ik hierboven schets: gezond eten, op tijd je medicijnen innemen, en regelmatig naar het ziekenhuis… En wie is nooit die “wedstrijd” met zichzelf aangegaan voor betere bloedwaarden en uitslagen dan bij het vorige ziekenhuisbezoek? En dat alles wil je natuurlijk ook nog combineren met de dingen die jij leuk en belangrijk vindt in het leven.

Net als bij topsporters kunnen al die taken en gebeurtenissen rondom je nierziekte soms vervelende emoties opleveren: verdriet over een medische tegenslag, zorgen over je gezondheid, frustratie omdat niet alles gaat zoals je wilt… Ongeveer een kwart tot een derde van de mensen met een nierziekte heeft weleens een periode last van stress, angst of somberheid. Dit was ook zo in mijn onderzoek, de E-GOAL studie, waarvoor 460 mensen met chronische nierschade of een niertransplantatie vragenlijsten hebben ingevuld (veel dank daarvoor!). In andere woorden: zit je soms even niet zo lekker in je vel? Je bent niet de enige.

Onderzoek laat zien dat negatieve emoties en stress het gedisciplineerd volhouden van een gezonde leefstijl lastiger maken. Iemand in mijn onderzoek die wilde bijvoorbeeld stoppen met roken, rookte juist veel meer als hij veel zorgen had. Een ander voelde zich vaak somber en lag dan veel op de bank, waardoor genoeg bewegen niet goed lukte. En er was een vrouw die wilde afvallen, maar steeds ging snoepen als ze zich gestresst voelde.

Laten we ‘m nu eens omdraaien: als je je stress vermindert en meer ontspant, maakt dat het volhouden van een gezonde leefstijl makkelijker. En vice versa, als je gezonder leeft, zit je vaak ook lekkerder in je vel – minder stress dus (zie onderstaande afbeelding). Zestig deelnemers aan de E-GOAL studie kregen daarom een online training waarin we tegelijkertijd aan hun stress- én leefstijldoelen werkten: als het ene verbetert, dan wordt ook het andere makkelijker. Maar hoe zorg je dat dit lukt? Lees volgende week een paar van de leefstijl- en ontstress-tips uit de E-GOAL training, die we bovendien tegenkomen in topsport.