Dit is het zevende en laatste artikel in de serie in samenwerking met Stichting Leefstijl en Transplantatie en de Facebookgroep Bewegen en Transplantatie. We waren er eerst zes van plan, maar gelijk bij de start stelden Frank, Marlous en Rob voor dat we er nog een extra maakten over vakantie. U vraagt en wij draaien. En zo vinden we ook dat het moet zijn, ervaringsdeskundigen en inhoudelijke experts die samenwerken om informatie samen te stellen die ook echt nuttig is.
In dit artikel delen we 6 adviezen om veilig te eten op vakantie na transplantatie. We hopen op nog veel meer adviezen die jullie elkaar kunnen geven in de comments in de Facebookgroep.
1. Kies de juiste bestemming
Er zijn landen waar het simpelweg dramatisch gesteld is met voedselveiligheid en hygiëne. Ik kan er wel een paar bedenken waar ik destijds als gezonde backpackende twintiger met voedselvergiftiging gependeld heb tussen de WC en mijn hostelbed. En ga je naar een wat twijfelachtig land, dan maakt het natuurlijk ook enorm uit waar je verblijft. Houd hier rekening mee met het kiezen van je vakantiebestemming.
2. Let op met kraanwater
Het verschilt per land hoe veilig het is om kraanwater te drinken. Controleer bijvoorbeeld via water in het buitenland of het kraanwater als veilig of onveilig wordt beschouwd. Als het leidingwater onveilig is, wordt aangeraden om fleswater te gebruiken. Je kunt ook leidingwater eerst 5 minuten doorkoken en daarna laten afkoelen tot kamertemperatuur. Hiermee dood je de bacteriën, parasieten en virussen in het water.
Er zijn verschillende meningen over hoe voorzichtig je moet zijn met buitenlands kraanwater. Zo adviseert het Radboudumc aan niertransplantatiepatiënten om sowieso kraanwater in het buitenland te vermijden, en gebruik te maken van flessenwater. Het UMCU adviseert alle getransplanteerden om op water in het buitenland te checken of het water veilig of onveilig is, en altijd flessenwater te gebruiken wanneer het als onveilig wordt beschouwd.
Nog een paar extra tips:
- Gebruik ook voor het tandenpoetsen of het schoonmaken van lenzen flessenwater in landen waar het kraanwater onveilig is.
- Pas op met het eten van fruit, rauwe groente en salade. Deze kunnen namelijk gewassen zijn in kraanwater.
- Vraag in een restaurant om drankjes zonder ijs. Ijsklontjes zijn vaak gemaakt van kraanwater.
3. Wees extra voorzichtig met bederfelijke producten
Ben je op vakantie, dan heb je waarschijnlijk niet je perfect op temperatuur ingestelde koelkast bij je. Wellicht neem je lunchpakketjes mee voor onderweg of bewaar je dingen in een camping koelkastje of koelbox.
Je moet echt veel voorzichtiger zijn met het bewaren van eten dan de mensen om je heen. Hieronder drie voorbeelden van adviezen van het UMCU hierover.
- Neem geen vleeswaren of andere snel-bederfelijke producten mee onderweg. Ze blijven alleen goed als ze goed gekoeld worden. Helaas is een koeltas niet gelijkwaardig aan een koelkast.
- Bewaar geen restjes als er geen koelkast is.
- Dek eten goed af en sluit verpakkingen zodat insecten er niet bij kunnen.
Lees ook ons eerdere algemene artikel over voedselveiligheid vóór bereiding. Hierin staan algemene tips en adviezen over kopen, koelen en bewaren.
4. Vermijd risicovolle producten
Op vakantie ben je uit je normale routine. Ben je in het buitenland, dan eet je waarschijnlijk allemaal andere dingen dan je gewend bent. Daarom is het belangrijk om op vakantie extra goed op risicoproducten te letten.
De transplantatiecentra geven adviezen over risicoproducten, persoonlijk door de nierdiëtist en in informatie en brochures. Er wordt aan gewerkt, maar er zijn nog steeds verschillen tussen de adviezen.
Wij zijn het best bekend met de adviezen van het LUMC en UMCG. Het UMCG advies springt er volgens ons uit, omdat ze een onderscheid maken tussen het eerste jaar na transplantatie (heel voorzichtig zijn) en daarna (persoonlijke risico afweging en een kortere lijst van een aantal voedingsmiddelen die toch echt niet verstandig zijn). In een vorig artikel hebben we al een overzicht gemaakt met een aantal lijsten van risicoproducten.
5. Kijk of er hygiënisch wordt gewerkt
Het is belangrijk om op te letten of er hygiënisch wordt gewerkt. Kijk vooral goed naar de situatie en hoe je eten wordt klaargemaakt. Zit degene die je eten bereidt met dezelfde handen aan geld? Ziet het restaurant waar je wilt eten er schoon en fris uit? Wordt het eten goed gekoeld of ligt het in de zon? Wordt het eten goed verhit? Ook online reviews via bijvoorbeeld Google of Tripadvisor kunnen een goede bron van informatie zijn.
6. Gebruik je gezonde verstand
Blijf altijd zelf nadenken en bepaal zelf of je iets veilig vindt of niet. Bijvoorbeeld. Een wegrestaurant ziet er misschien sjiek uit, maar het eten wordt vaak warmgehouden voor een lopend buffet. Zie je weinig mensen, dan staat het eten wellicht al lang in de warmhoudbakken. Linke boel.
Vertrouw ook op je intuitie. Neem je een hapje van de vissoep en voelt het niet goed? Eet hem dan niet ‘uit beleefdheid’ op, een les die mijn vrouw een paar jaar geleden leerde…
Ben je benieuwd naar de ervaringen van getransplanteerden over veilig eten op vakantie? In de Facebookgroep Bewegen en Transplantatie gaan we hierover in gesprek. We moedigen iedereen aan om tips en ervaringen met elkaar te delen. Geïnteresseerden zijn van harte welkom om ook lid te worden van de Facebookgroep.
